Landschapstypen van ons Reggedal

In ons Reggedal vindt natuurontwikkeling plaats die past bij een open beekdallandschap. Uniek voor ons Nederland is dat deze rivier begint en eindigt in dezelfde provincie. Op de hogere gronden zijn droge schrale en bloemrijke graslanden ontstaan. Op vochtiger plekken komen natte, matig voedselrijke graslanden voor. Enkele plekken met een uitgesproken kwelkarakter worden beheerd als hooiland. Naast de graslanden ontstaan er in het Reggedal bosachtige vegetaties. Langs de Regge, afgesloten meanders en poelen ontstaan moerasachtige ruigtes en oevervegetaties. Water en natuur zijn de belangrijkste functies in het beekdal van de Regge.

In ‘Reggedal Enter’ komen de volgende drie landschapstypen voor:

  • Kampenlandschap
  • Matenlandschap
  • Essenlandschap

Kampenlandschap

Het landschap langs de Regge ten zuiden van de A1 (gebied bij Binnengais-Stokreefsweg) wordt gekenmerkt door een hoeveelheid verspreid liggende dekzandkopjes. Vroeger baande de Regge zich een weg tussen de hogere kopjes richting Enter. In dit gebied heeft zich het kampenlandschap ontwikkeld.
Het werd ontwikkeld nadat de escomplexen met de grote essen ‘bezet’ waren en een volgende generatie boeren nieuwe ontwikkelingsruimte zocht. Die vonden ze bij kleine dekzandkopjes die individueel werden ontgonnen.
Dit leidde tot een landschap dat eenzelfde opbouw kent als het essenlandschap, alleen in een meer kleinschalige, meer individuele en jongere variant. Deze kleinere maat en schaal is tevens een afspiegeling van de natuurlijke ondergrond.

Matenlandschap

Ten oosten van Enter ( Links en rechts van de Bornerbroekseweg)is het landschap vlak en is een matenlandschap ontstaan. Dit landschap kent een overwegend rechtlijnig slotenpatroon, gegraven door de mens.
Langs de ontwateringssloten werd vaak hakhout aangeplant, waardoor een kleinschalig landschap met veel variatie in ruimtelijke opbouw ontstond:

  • de open ruimte van de watergang,
  • de coulissen van het hakhoutstruweel,
  • de open kamers van de hooi- en weilanden, met hier en daar
  • een broekbos op de lagere plekken.

Essenlandschap

Stroomafwaarts (Exoo) krijgt de Regge steeds meer landschapsvormende kracht door de toenemende hoeveelheid water die wordt afgevoerd. Er komen immers steeds meer zijwaterlopen op de Regge uit die de Regge voeden en tot een meer volwassen stroom maken.
Ten noorden van Enter (richting Wierden) wordt de landschapsvormende kracht van de Regge zichtbaar. Het beekdal gaat zich als duidelijke laagte manifesteren terwijl de randen van het beekdal hoger gelegen zijn. De
Regge kiest haar eigen weg door het landschap, door de laagtes, en geeft vorm aan het beekdal. Op de hogere gronden is essenlandschap ontstaan.
Het landschap is geordend vanuit de erven en de essen, de eeuwenoude akkercomplexen die op de hogere zandkoppen langs de Regge zijn ontstaan. Eeuwenlange bemesting met heideplaggen en stalmest heeft geleid tot een karakteristiek reliëf.
De erven liggen op de flanken van de es. Zo lagen ze droog en werden tegelijkertijd de werklijnen zo kort mogelijk gehouden. Vanuit de dorpen ontstond een organische spinragstructuur naar de omliggende gronden en de dorpen in de omgeving.

De Regge

De Regge ontspringt bij landgoed Westerflier ten zuidwesten van Diepenheim als een aftakking van de Schipbeek en mondt uit in de Vecht bij Ommen. Uniek voor ons land is dat deze rivier begint en eindigt in Nederland. De Regge is een regenrivier die vroeger al het water opving van het gewest Twente. In de winter werd soms zoveel water aangevoerd dat uitgestrekte gebieden onder water stonden. Almelo, als geografisch dieptepunt, stond in grote delen van de stad in 1946 nog blank. Pas toen het Waterschap de Regge na 1894 had gekanaliseerd en gestuwd was de wateroverlast bedwongen. Door de Regge had Twente een belangrijke verbinding met de Hanzesteden Zwolle en Kampen. In die tijd waren de landwegen vaak onbegaanbaar, in de wintermaanden modderwegen en in de zomer mul zand. Maar met de Enterse zomp, een platbodem, kon grote vrachten over het water vervoerd worden. Momenteel varen weer 3 zompen over de Regge, maar nu met toeristen, die genieten van de mooie natuur en de rust op het water. Samen met de Twickelervaart, de Schipbeek en de IJssel en de wateren vanuit Zwolle richting Friesland zijn daarmee de belangrijkste waterwegen van Overijssel genoemd, afgezien van de later gegraven kanalen.